LERAREN OVER HUN ERVARINGEN MET INDISCHE HARDERWIJKERS
Bram Kieft en Wim Smit zijn twee leraren die daadwerkelijk Indische Harderwijkers in hun klas(sen) hebben gehad. Deze leerlingen zijn tegelijk met hun ouders in de vijftiger jaren uit Nederlands-Indië meegekomen of hier kort na aankomst geboren. Reden hiervoor was natuurlijk dat de Indonesische president Soekarno eind 1957 alle, nog in Indonesië woonachtige, Nederlanders zijn land had uitgejaagd. Hoe Wim en Bram deze situatie hebben ervaren, wat hen het meest is bijgebleven over deze Indische leerlingen, wordt in dit verhaal een stuk duidelijker. Beiden hebben wel enige moeite om na zoveel jaren de namen van die leerlingen te herinneren.
Bram Kieft is op 21 maart 1934 in Friesland geboren. Bram is in augustus 1955 in Ossendrecht als dienstplichtig militair bij de Koninklijke Landmacht opgekomen. Inmiddels is het twee jaar geleden, dat zijn echtgenote na 53 jaar samen zijn, is overleden. “Ik heb voor mijn militaire diensttijd mijn opleiding op de ‘kweekschool’ afgemaakt en daarna twee jaar in Middelstum (gemeente Loppersum) in Groningen gewerkt. Na mijn diensttijd heb ik in 1959 bij de Dr. Visserschool in Harderwijk gesolliciteerd, want er was als voordeel een woning aan verbonden.
Wat mij van de Indische kinderen vooral is bijgebleven, is dat ze heel aardig zijn geweest. We hadden als leraren totaal geen problemen met ze. Er was wel een verschil tussen de kinderen van Indische Nederlanders en die van de blanke Nederlandse militairen. De kinderen van, met name Nederlandse militairen, waren minder streng opgevoed, brutaler en soms lastiger. Overigens waren er ook flinke verschillen tussen officieren en onderofficieren. Een Nederlandse onderofficier had bijvoorbeeld geen zin om naar een Indische officier te luisteren. Een Indisch kind dat ik me goed kan herinneren is die jongen in klas drie, Otto Büttner. Wel, hij vond mij een strenge onderwijzer, maar ik vond hem echt een ‘knuffeljochie.’ Het komt regelmatig voor dat ik die inmiddels volwassen leerlingen op straat tegenkom. Waar ik me kwaad op heb gemaakt is het feit dat de Nederlandse overheid teruggekeerde Indische K.N.I.L. militairen in rang verlaagden.
Zij hadden mede de kastanjes voor hen uit het vuur gehaald en behoorden niet zo’n behandeling te ondergaan. Ik heb me wel eens afgevraagd of het voor de Indische Nederlanders niet beter was geweest om daar te blijven wonen. Maar ik besef dat het niet mogelijk was omdat zij niet door de nationalisten werden geaccepteerd en dus geen keus hadden.”
Wim Smit is op 23 augustus 1937 in Aalten geboren. Samen met zijn echtgenote genieten ze nog volop van het leven. Wim heeft in Doetinchem de kweekschool gevolgd waarna hij, na twee jaar in Doetinchem te hebben gewerkt, in 1961 op de Dr. J. TH. de Visserschool in Harderwijk heeft gesolliciteerd. Hier werd hij in de eerste naoorlogse nieuwbouwwijk de Tinnegieter, tot onderwijzer benoemd. In december 1963 heeft hij met plezier tot aan zijn pensioen in 1998 op de Groen van Prinsterer mulo gewerkt. Hier zaten ook de meisjes Maessen, de latere Songfestivalwinnaars (als zanggroep ’Hearts of Soul’) op school.
“Het was een prettige, goede school met een goede directeur en een goed samenwerkend lerarenkorps. Hier werden we als onderwijzers door de Indische leerlingen vaak met veel respect bejegend, maar dat had zeker ook te maken met hun strenge opvoeding. Ze kwamen vooral uit de wijk de Tinnegieter en waren niet anders dan andere leerlingen, ze hadden alleen een ander kleurtje. De klassen waren destijds ook veel groter dan tegenwoordig, klassen met zo’n 45 tot 55 kinderen waren heel ‘gewoon.’ Wanneer je dan ook nog eens zoveel Indische kinderen in je klas had, dan had je het niet moeilijk. Er waren dan ook totaal geen problemen.
We kwamen ook regelmatig bij de ouders op bezoek om over de kinderen en hun situatie te praten. Daarbij kregen we soms een lekker hapje mee naar huis. Ja, het was een heel prettige periode, waar ik met veel plezier op terug kijk en waar ik nooit van enigerlei discriminatie heb gemerkt.”
Klik op een foto voor een uitvergroting
Overlijdensberichten |
Wat is Indisch? |
Cursus Indonesisch |
Luisterboeken |
De Indische Harderwijkers | Facebook |
Pasar Malam Harderwijk 2016 | Facebook |
Wijk De Tinnegieter | Facebook |
Herinneringen aan Harderwijk | Blog van Peter Offerman |